ကမၻာေက်ာ္ Fobes မဂၢဇင္းက ေပၚဂေရဟန္ကိုရင္းႏွီးျမႇုတ္ႏွံသူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စြန္ဦးထူေထာင္သူေတြမွာ ဘာေတြကိုရွာၾကည့္ သလဲဆိုတာကို ေရးဖို႔ေတာင္းဆိုလို႔ ေရးထားတဲ့ စာပါ။
၁- စိတ္ဓာတ္ႀကံ့ခိုင္ျခင္း(Determination)
စြန႔္ဦးလုပ္ငန္းတစ္ခုကို တည္ေထာင္မယ့္သူေတြမွာ ရွိရမယ့္ အေရးအႀကီးဆုံး အရည္အေသြးပါ။ ညဏ္ရည္ ထက္ျမက္ဖို႔ ကအေရးအႀကီးဆုံးလို႔ အရင္ကယူဆခဲ့ၾကပါတယ္။ တည္ေထာင္သူေတြက ခပ္တုံးတုံး ျဖစ္လို႔မရတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ညဏ္အရည္အေသြးေတာ္ယုံတန္ယုံထက္ေက်ာ္သြားၿပီးရင္ ပိုၿပီးအေရးႀကီးက စိတ္ဓာတ္မာေက်ာႀကံ့ခိုင္ဖို႔ပါ။ အခက္အခဲ အတားအဆီးေတြကိုအျမဲေတြ႕ၾကဳံရမွာျဖစ္တာေၾကာင့္ လြယ္လြယ္နဲ႔ ေပ်ာ့ညံ့တဲ့လူမ်ိဳး ျဖစ္သြား လို႔မရ ပါဘူး။
အေမရိကန္နိုင္ငံက အြန္လိုင္းေငြေပးေခ်မွုစနစ္ WePay ရဲ့ တည္ေထာင္သူေတြျဖစ္တဲ့ ေဘလ္ကလယ္ရစ္ကို (Bill Clerico) နဲ႔ ရစ္ခ်္အဘာမန္း(Rich Aberman)တို႔ကို ဥပမာေပးခ်င္ပါတယ္။ WePay ဟာ ေအာင္ျမင္တဲ့ စြန႔္ဦးကုမၸဏီႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေနပါၿပီ။ သူတို႔က ေငြေၾကးနဲပတ္သက္တဲ့ စြန႔္ဦးလုပ္ငန္းတစ္ခုကို လုပ္ေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဗ်ဴရိုကေရစီယႏၲရားေတြနဲ႔ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ကုမၸဏီႀကီးေပါင္းေျမာက္မ်ား စြာကို ေဆြးေႏြးမွုေတြ လုပ္ရပါတယ္။ စြန႔္ဦးလုပ္ငန္းေလးတစ္ခုဟာ သူရပ္တည္နိုင္ေရးအတြက္ ကုမၸဏီႀကီးေတြနဲ႔ ညႇိုႏွိုင္းနိုင္မွုအေပၚ မွီခိုေနရတယ္ဆိုရင္ သိပ္ေတာ့မလြယ္ပါဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ္ ကုမၸဏီႀကီးေတြက ရွိတယ္လို႔ကိုအသိအမွတ္မျပဳခ်င္ၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေဘလ္ကလယ္ရစ္ကိုနဲ႔ ေဆြးေႏြးရၿပီဆိုရင္ေတာ့ သူေျပာတဲ့အတိုင္းပဲ တစ္ဖက္လူက လက္ခံသြား ရပါတယ္။ သူက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခိုင္ခိုင္မာမာခ်ထားၿပီး လက္ေလၽွာ့စြန႔္လြတ္သြားတယ္ဆိုတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။
၂-ေျပာ့ေျပာင္းနိုင္စြမ္း(Flexibility)
စြန႔္ဦးတီထြင္လုပ္ငန္းေလာကဟာ ႀကိဳတင္ခန႔္မွန္းလို႔မရပါဘူး။ သင့္ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို လုပ္ရင္း ကိုင္ရင္းနဲ႔ ေျပာင္းလဲမွုေတြ လုပ္သြားဖို႔ လိုပါတယ္။ ေဘာလုံးကို သယ္သြားတဲ့အခါ ရည္ရြယ္ခ်က္ ကေတာ့ ဂိုးရဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနအရ ေနာက္ျပန္ေပးတာမ်ိဳး၊ ေဘးဘက္ကို ျဖန႔္ေပးတာမ်ိဳး လုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သင္စိတ္ကူးထားတာထက္ ေကာင္းတဲ့အိုင္ဒီယာမ်ိဳး ေတြ႕တယ္ဆိုရင္ ေျပာင္းလဲဖို႔ လိုပါတယ္။ အေသဆုပ္ကိုင္ထားတာမ်ိဳး မလုပ္သင့္ပါဘူး။ အေလၽွာ့အတင္းနဲ႔ ေျပာ့ေျပာင္းမွုရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ အေပးအယူလုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။
နမူနာေကာင္းတစ္ခုကေတာ့ ဒန္နီရယ္ ဂေရာ့စ္(Daniel Gross)။ သူက Y-Combinator မွာလာၿပီးေလ်ာက္တုန္က သိပ္မေကာင္းတဲ့ e-commerce အိုင္ဒိယာနဲ႔လာတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က သူတစ္ျခားဟာ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အရင္းအႏွီးထုပ္ေပးမယ္ ေျပာေတာ့ ခဏစဥ္းစားၿပီး OK လို႔ေျပာတယ္။ တစ္ကယ္လည္း သူ႔အိုင္ဒီယာ ကိုေျပာင္းတယ္။ အခုလုပ္ေနတဲ့ Greplin မလုပ္ခင္အိုင္ဒီယာ ႏွစ္ခုေလာက္ကိုေျပာင္းၿပီးမွ ဒီတစ္ခုကိုေရြးတာပါ။ ေနာက္ဆုံးသင္တန္းဆင္ပြဲ မတိုင္ခင္ႏွစ္ရက္အလိုမွဒီတစ္ခုကိုစလုပ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတာ္ေတာ္စိတ္ဝင္စားၾကတယ္။ ဘာလုပ္လုပ္ သူကေၾကာင္က်ေလးက်တတ္ တယ္လို႔ေျပာရမလိုပဲ။
၃ – စိတ္ကူးနိုင္စြမ္း (Imagination)
ညဏ္ရည္ထက္ျမက္ဖို႔က တကယ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စိတ္ကူးနိုင္စြမ္းရွိဖို႔ကပိုၿပီး လိုပါေသးတယ္။ အရင္သိၿပီးသားျပႆနာကို အျမန္ရွင္းနိုင္တာထက္ တစ္ခါမွမေတြ႕ဘူေသးတဲ့ စိတ္ကူးအထူအဆန္းေလးေတြရွိတာက တန္ဖိုးပိုရွိပါတယ္။စြန႔္ဦးေလာကမွာေတာ့ ပထမဆုံးေပၚလာတဲ့ စိတ္ကူးအိုင္ဒီယာအမ်ားစုဟာ မေကာင္းတတ္ၾကပါဘူး။ ေကာင္းတယ္ဆိုရင္လည္း အျခားတစ္ေယာက္ လုပ္ၿပီးေနတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေျခအေနနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့႐ူးသြပ္မွုမ်ိဳးနဲ႔ စိတ္ကူးနိုင္စြမ္းလိုတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ Airbnb အေၾကာင္း ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ Airbnb ဟာ အိမ္ငွားရမ္းမွု ဝန္ေဆာင္မွုေပးတဲ့ ပလက္ေဖာင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔က အိမ္တစ္လုံးမွ မပိုင္ပါဘူး။ တည္ေထာင္ဖို႔ ေငြေၾကးေထာက္ပံ သူေတြက Airbnb ရဲ့ စိတ္ကူးဟာ ေၾကာင္ေတာင္ေတာင္နိုင္တယ္လို႔ ထင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လူေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာဟာ အျခားလူေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာရဲ့ ေနရာမွာ ခဏေလာက္ ေနခ်င္လိမ့္မယ္လို႔ မထင္ခဲ့ပါဘူးတဲ့။ သူတို႔ကိုအရင္းအႏွီးထုတ္ေပးတာကလည္း ထူေထာင္သူေတြကိုသေဘာၾကလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္းအႏွီးမရွိခင္က ေငြရွာတဲ့အေနနဲ႔ အိုဘားမာနာမည္၊ မက္ကိန္းနာမည္နဲ႔မုန္႔ထုတ္ေရာင္းေနတယ္လို႔ၾကား သြားလို႔ေငြထုတ္ေပးလိုက္ၾကတာပါ။ ခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္ အိုင္ဒီယာျဖစ္ေပမဲ့ အေကာင္ေလးျဖစ္ေနေသးလို႔ေပါ့။
၄ – ဆိုးပါ (Naughtiness)
ေအာင္ျမင္တဲ့တည္ေထာင္သူအမ်ားစုဟာ လူေတာ္ေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ လုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္ရင္ လက္ေတြ႕က်က်နဲ႔ ထက္သန္စိတ္ရွိသူေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ကိုလိမၼာသူေတြလို႔ေျပာလို႔မရပါဘူး။ လူ႔ၾကင့္ဝတ္သိကၡာကိုတန္ဖိုးထားၾကေပမဲ့ လူ႔ေတြေဘာင္ကြတ္သတ္မွတ္ထားတာေတြကို မလိုက္နာၾကပါဘူး။ အမ်ားေတြး သလိုေတြးတတ္သူ၊ အမ်ားလုပ္သလိုပဲ လုပ္တတ္တဲ့ ပုံစံခြက္ထဲက လူမ်ိဳးေတြေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကိုဆိုးတယ္လို႔ ေျပာနိုင္ေပမဲ့ ယုပ္မာသူေတြလို႔မေခၚနိုင္ပါ။ သူတို႔ဟာ လုပ္ေနက်စည္းမ်ဥ္းေတြကို ခ်ိဳးဖ်က္ရတာမ်ိဳးကို ႏွစ္သက္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုးတယ္ဆိုတဲ့အေရအျခင္းက စိတ္ကူးနိုင္စြမ္း နဲ႔ေတာင္ထပ္ေနသလိုပါပဲ။
ဆမ္ေအာ္တ္မန္ ကကၽြန္ေတာ္တို႔ Y-Combinator ရဲ့အေအာင္ျမင္ဆုံး ေက်ာင္းသားေဟာင္းပါ။ သူလိုလူမ်ိဳးေတြ ဘယ္လိုရွာရင္ေကာင္းမလဲလိုသူ႔ကို ေမးၾကည့္ေတာ သူက စနစ္တစ္ခုကိုဘယ္လို “ဘတ္”ခဲ့ဘူသလဲလို႔ေမးၾကည့္ေပါ့လိုေျပာပါတယ္။ “ဘတ္တယ္” ဆိုတာက စနစ္ရဲ့အားနည္းအားသာခ်က္ေတြကို ေသခ်ာေလ့လာၿပီး ကိုယ့္အတြက္သူမ်ားမသုံးဘူတဲ့နည္းနဲ႔အသုံးခ်တာကိုဆိုလိုတာပါ။ အခုလည္းဒီေမးခြန္အတြက္ေျဖထားတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔အထူ က႐ုတစိုက္ၾကည့္ၾကပါတယ္။
၅ – ခင္မင္မွု
တည္ေထာင္သူတစ္ေယာက္တည္းနဲ႔ စြန႔္ဦးလုပ္ငန္းလုပ္တယ္ဆိုတာ လက္ေတြ႕က်က်ေျပာရရင္ေတာ့ ခက္ခဲပါတယ္။ ေအာင္ျမင္တဲ့ ကုမၸဏီေတြဟာ ႏွစ္ေယာက္၊ သုံးေယာက္နဲ႔ စၾကတာပါ။ တည္ေထာင္သူေတြၾကားက ခင္မင္မွုကလည္း ခိုင္မာမွျဖစ္မွာပါ။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ဟန္ေဆာင္စရာမလိုတဲ့ ခင္မင္မွုရွိၿပီး အလုပ္အတူတူလုပ္လို႔ရမွပါ။ အလုပ္ကအျမဲပဲေသြးခြဲေပးေနသလိုပါပဲ တစ္ကယ္ကို ခြဲလိုမရတဲ့သူေတြပါအတြဲညီညီးက်န္နိုင္တာပါ။
ေအာင္ျမင္တဲ့ စြန႔္ဦးလုပ္ငန္း တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Justin.tv က တည္ေထာင္သူေတြဆိုရင္ ႏွစ္တန္းကတည္းက ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြမွို႔လို႔ ႏွစ္ကိုယ့္တစ္စိတ္လိုပဲ ပါးစပ္ဟစရာမလိုပဲ တစ္ေယာက္ကဘာဆိုလိုတယ္ဆိုတာ တစ္ေယာက္ကသိေနပါတယ္။ ဒါေတာင္မွ သူတိုႏွစ္ေယာက္တစ္ျခားတည္ေထာင္သူေတြလိုပဲ ျငင္းၾကခုန္ၾကရေပမဲ့ သူတိုႏွစ္ေယာက္အျခင္းျခင္း စိတ္ထဲမွာမရွင္းမလင္း ရွိတယ္ဆိုတာမေတြ႕ဘူပါဘူး။